دهانشویه ها و انواع آن
زمان مطالعه : ۳ دقیقهدهان شویه
دهان شویه کلر هگزیدین:
این دهان شویه تا به امروز بهترین نتایج را داشته و ضدعفونی کننده می باشد. این دهان شویه برای کنترل پلاک ، در مواردی که به هر دلیلی کنترل پلاک نا موثر است، برای بعضی از بیماری های ناشایع غشای مخاطی دهان و پس از جراحی پریودنتال یا دهانی به کار میرود.
دو بار دهان شویه روزانه با ۱۰ میلی لیتر محلول ۲/۰ % کلرهگزیدین دی گلوکونات تقریبا به طور کامل از تشکیل پلاک میکروبی ،جرم وژنژویت ممانعت می کند. محلول کلرهگزیدین دی گلوکونات ۱۲/۰ % یک ماده با همان قدرت و تاثیر می باشد که برای کاهش پلاک و ژنژزیت در دسترس است.
عوارض جانبی موضعی و برگشت پذیر، شامل قهوه ای رنگ شدن دندان ها ،زبان و ترمیم های سیلیکات رزین و اختلال گذرا در حس چشایی متعاقب مصرف کلرهگزیدین ممکن است ایجاد گردد.این دهان شویه حاوی ۱۲% الکل است و فعالیت سمی خیلی پایینی در انسان هادارد.
کلرهگزیدین با نسخه در صورت نیاز تجویز می شود و نباید بدون نسخه و صلاح دید دندانپزشک مبادرت به خرید آن کرد.
دهان شویه های essential oil:
این دهانشویه ها حاوی تیمول، اوکالیپول، منتول و متیل سالیسیلات هستند.کاهش پلاک به میزان ۲۰% تا ۳۵% و کاهش ژنژویت به میزان ۲۵% تا ۳۵% را نشان می دهند. این محصولات همچنین حاوی الکل( تا ۲۴% بسته به نوع تهیه) می باشد، بنابراین باعث نگرانی برخی بیماران و کلینیسین ها می شود. ممکن است استفاده منظم از این دهانشویه به اندازه نخ دندان در بیماران مبتلا به ژنژویت موثر باشد.این یافته ها هنوز به اثبات نرسیده اند.
این دهان شویه ها اگرچه موثر می باشند اما در مقایسه با کلرهگزیدین تاثیر کمتری دارد.از مزایای آن اثرات جانبی کمتر و نیز عدم نیاز به نسخه برای مصرف آن می باشد.
بنزیدآمین:
یک محلول ضد التهاب و ضد درد و بی حس کننده موضعی برای مخاط دهان می باشد که در تسکین درد زخم های دهانی، التهاب مخاط ناشی از رادیوتراپی،تسکین درد زخم های آفتی، بعد از جراحی های دهانی و بعد از اعمال پریودنتال جهت سرعت بخشیدن به فرآیند های ترمیم موضعی استفاده می شود.درمان پیوسته با بنزید امین از ۷ روز تجاوز نمی کند و در کودکان زیر ۶ سال توصیه نمی شود.
گلیسیرین:
دربیمارانی که از خشکی دهان رنج می برند از جمله بیمارانی که داروهای خاصی مصرف می کنند،بیمارانی که تحت پرتودرمانی قرار می گیرند،افراد سالخورده، سندرم شوگرن می توان از گلیسیرین به عنوان دهانشویه استفاده کرد.محلول گلیسیرین را با آب و یا محلول هیپوکلریت سدیم رقیق نموده و بعد یک طعم دهنده مثل شربت آلبالو و یا پودر های خوراکی با طعم های مختلف میوه جات به آن اضافه شده و به عنوان دهانشویه روزانه استفاده می شود.
کارباماید پراکساید:
جهت کاهش التهاب خفیف لثه و آفت و التهاب مخاطی لب و دهان و التهاب ناشی از دندان مصنوعی استفاده می شود.نباید مصرف دارو بیش از یک هفته ادامه یابد و در کودکان زیر ۳ سال تجویز نمی شود.
ستیل پیریدنیوم کلراید:
جهت مراقبت روزمره و خوشبو کردن دهان، تازه کردن طعم دهان بعد از پر کردن دندان یا جراحی لثه و ضدعفونی کردن دهان و گلو جهت کاهش تورم و عفونت استفاده می شود.خورده شدن این محلول عوارض جانبی شدیدی به همراه دارد.
نکات:
۱- کنترل شیمیایی هم برای کاهش پلاک و هم جهت بهبود ترمیم زخم پس از جراحی پریودنتال موثر می باشد. دهان شویه های حاوی کلر هگزیدین و essential oil وقتی که جهت استفاده پس از جراحی پریودنتال به مدت ۱ الی۴ هفته تجویز می شوند، دارای آثار مثبت مهمی می باشند.
۲- یک نوع ماده به عنوان یک دهانشویه قبل از مسواک زدن برای افزایش تاثیر مسواک زدن وارد بازار شده است. قسمت فعال آن سدیم بنزوات است. استفاده از یک دهان شویه قبل از مسواک زدن خیلی موثرتر از مسواک زدن به تنهایی نیست .دهان شویه های آرایشی و قبل از مسواک نباید به عنوان جایگزین روش های مکانیکی و شیمیایی برداشت پلاک به کار روند .